De Zwaluw is een gemengd bedrijf, met melkvee (en zuivelverwerking) als hoofdactiviteit. Nils en zijn vrouw Naomi houden ook schapen voor natuurbegrazing, varkens voor verkoop van het vlees in de eigen winkel, en kippen voor verkoop van vlees en eieren in de eigen winkel. Ze telen kleinschalig wat groenten voor lokale verkoop.'We boeren niet intensief, maar extensief. Dat betekent minder liters melk per koe, maar zonder problemen voor de dieren. Onze koeien worden niet gepusht of uitgeput. Idem voor de schapen en de varkens. Ze krijgen de tijd om te groeien, mogen meer hun gang gaan. Dat maakt het aangenaam om met de dieren te werken', verklaart Nils.
Korte keten
'Wij proberen een groot deel van ons eindproducten te verkopen via korte keten, dus rechtstreeks aan de consument. Dat gebeurt in onze hoevewinkel, in winkels in het Gentse, en via Voedselteams. Korte keten is zowel voor onze boerderij als voor de consument zelf voordelig: we krijgen een correcte prijs, en zij een vers, biologisch geteeld product.'
'Onze groenten verkopen we in een systeem van zelfoogst, met community supported agriculture (CSA). Mensen schrijven zich in aan het begin van het seizoen, betalen een oogstaandeel en kunnen daarvoor een heel jaar op onze boerderij groenten komen oogsten. Het is een systeem zonder verpakking en zonder voedseloverschotten (want alle groenten worden geconsumeerd).'
Kringlopen sluiten
'Wij trachten de kringloop van onze boerderij zo gesloten mogelijk te houden. We hebben bijvoorbeeld geen mestoverschot: de eigen mest wordt op onze gronden gebruikt. De boerderij heeft 170 hectaren grond om te voorzien in ruwvoer voor de koeien en de schapen. Al hun voeder telen we dus zelf. Maar, het gaat verder. Met houtkanten en agroforestry in de akkerbouw creëren we ook vanuit ecologisch oogpunt een gesloten systeem voor insecten, planten en het bodemleven.'
'Op de boerderij zijn er ook restromen van bepaalde producten, zoals kaaswei van de platte kaas of magere melk die te veel is voor boter te maken. Dat dient als voeder voor de varkens, waardoor we hen geen extra eiwitten moeten geven. Ze hoeven dan enkel nog zetmeel te krijgen (zoals gemalen maïsmeel of geplette granen).'
'Grondgebonden landbouw is voor ons de enige correcte vorm van landbouw. Het leidt niet tot massaproductie, maar houdt het evenwicht tussen productie en lokale afzet. Het klopt niet om veevoeder te importeren en mest af te voeren voor een massavleesproductie, waarbij men het vlees exporteert naar andere landen - waar het concurreert met de producten van lokale boeren. Zulke industriële veeteelt is een aflopend verhaal.'
'We hebben geen mestoverschot: de eigen mest wordt op onze gronden gebruikt. De boerderij heeft 170 hectaren grond om te voorzien in ruwvoer voor de koeien en de schapen.'
Vlees
'Op de boerderij produceren wij in de eerste plaats zuivel, maar we hebben natuurlijk ook vlees dat we rechtstreeks aan consumenten verkopen. Wij willen alleen verantwoord vlees aanbieden. We hebben bijvoorbeeld schapen die ingezet worden voor natuurbegrazing. Hun vlees verkopen we wel, maar we houden hier geen schapen enkel voor het vlees… Idem voor de varkens. Ze worden ingezet bij de groenteteelt om de velden schoon te maken, om het onkruid op te eten. Hun vlees verkopen we ook, maar we kweken hen niet met dat doel.'
Gebruik van antibiotica
'Preventie is beter dan genezen. We gebruiken uitsluitend antibiotica voor het welzijn van onze dieren, en dus niet vanuit economisch oogpunt. De dieren hoeven niet nodeloos te lijden of te sterven. Maar door hen niet onder druk te zetten om maximaal te produceren, hoeven we eigenlijk maar weinig of geen antibiotica toe te dienen. We doen nog andere dingen om het antibioticaverbruik terug te dringen. Zo hebben we een doorschuifsysteem, waarbij we stallen ook een tijd leeg laten staan, en laten we de kalveren drie maanden zogen bij de moeder op de boerderij.'
'Door de dieren niet onder druk te zetten om maximaal te produceren, hoeven we eigenlijk maar weinig of geen antibiotica toe te dienen.'
Rentabiliteit
'De manier waarop wij boeren is rendabel en zelfs financieel interessant, maar dat is niet wat telt. We willen in de eerste plaats een goed eindproduct afleveren, en aan ecologische landbouw doen met oog voor het dierenwelzijn. Het totaalplaatje moet kloppen voor ons. Dus geen producten die antibioticaresiduen bevatten, of dat het resultaat is van een anonieme massaproductie. Dat is het allerbelangrijkste. En daarnaast moet onze landbouw voldoende winst opleveren zodat we kunnen blijven innoveren op de boerderij, zodat we ruimte hebben voor nieuwe initiatieven, zodat we nieuwe wegen kunnen inslaan.'
'Het hoeft niet per se kleinschalig. Onze boerderij bestaat al vier generaties en is gegroeid door de tijd heen. Zo zal het waarschijnlijk altijd gaan. Maar die groei is duurzaam en grondgebonden.'
'Als we het aantal koeien verhogen, wil dat zeggen dat we meer grond hebben verworven. Bovendien zijn we een gemengd bedrijf, dus kunnen we de risico’s spreiden. Stel dat in de toekomst nog nauwelijks vlees wordt gegeten, kunnen wij met onze boerderij nog alle kanten op.'
'Eén van de sterke punten van onze boerderij is trouwens dat ze gemengd is. Vroeger waren er de meeste boerderijen zo, vandaag is er meer specialisatie. We hebben nooit overproductie in één van onze takken - koeien, varkens, schapen en groenten - waardoor we een betere, correcte prijs voor onze producten krijgen.'
'Het hoeft niet per se kleinschalig. Onze boerderij bestaat al vier generaties en is gegroeid door de tijd heen. Maar die groei is duurzaam en grondgebonden.'
Innovatie
'Innoveren is belangrijk voor ons. Wij proberen op de boerderij elk jaar nieuwe dingen uit. Dat hebben we misschien zo meegekregen, of ligt in ons karakter. Wij zijn niet bang om nieuwe dingen te proberen. We gaan er op voorhand wel eens goed over nadenken en ons informeren over nieuwe technieken, maar vervolgens willen we het zelf proberen. Waar een wil is, is een weg.'
'Het gebeurt dat andere boeren naar ons kijken en zich afvragen: “Waar zijn de Moutons mee bezig? Wat steken ze toch allemaal uit?” Achteraf blijkt vaak dat die "rare" dingen die wij uitproberen ook interessant zijn voor andere landbouwers, en worden overgenomen. Tegenwoordig bijvoorbeeld wordt grasklaver in de gangbare landbouw geteeld, maar wij deden dat 20 jaar geleden al. Dat maakt ons pioniers van technieken die achteraf tot de mainstream gaan behoren.'
'Ons volgend project is hooiproductie. We zouden graag hooi maken voor de koeien. Daar zitten meer vitaminen en goede voedingsstoffen. Maar het is nog wat zoeken en puzzelen hoe we dat kunnen inplannen op de boerderij.'
Trots
'Ik ben trots dat we zo’n mooi eindproduct afleveren op de boerderij, een product dat ik met veel vertrouwen aan de consumenten kan aanbieden. Daarnaast ben ik trots op het vee. Als ik ‘s ochtends in de stal kom, zie ik hoe de kudde schapen of de groep koeien erbij lopen, hoe gezond ze zijn. Ik hoef niet bang te zijn dat er twee koeien zouden manken, of dat er een koe niet kan rechtstaan. De selectie en de gezondheid van de veestapel en hoe die evolueert maakt het voor mij aangenaam elke ochtend op te staan en met de dieren te werken.'
'Ik weet niet of vlees een belangrijke plaats blijft hebben in onze voeding. Ik denk dat we zo weinig mogelijk vlees gaan moeten consumeren én produceren.'
Landbouw van de toekomst
'Ik weet niet goed hoe de boerderij van de toekomst er zal uitzien. Ik vrees dat het nu in de richting van een hoogtechnologische bedrijven gaat. Gebruik van GPS, modernisering, robotisering... Dat is niet waar we met onze boerderij naartoe willen. Ik wil nog meer in harmonie met de natuur telen. Ik weet ook niet of vlees een belangrijke plaats blijft hebben in onze voeding. Ik denk dat we zo weinig mogelijk vlees gaan moeten consumeren én produceren.'
