Joris Aertsens werkt nu zeven jaar voor Rikolto aan duurzame voedselketens. "Daarbij bouwen we inclusieve businessmodellen tussen boeren, voedingsbedrijven en supermarkten om het systeem achter ons eten eerlijker, transparanter en milieuvriendelijker te maken. Langetermijnrelaties staan daarbij centraal om gezamenlijke uitdagingen aan te pakken en winsten en risico’s billijk te verdelen", vertelt hij.
"De urgentie is hoog. Enerzijds staat de leefbaarheid van de landbouw overal zwaar onder druk, zowel in België als in Tanzania of Indonesië. Anderzijds zet landbouw een vaak onhoudbare druk op ecosystemen. En die twee hangen samen. Door de geringe rendabiliteit van zoveel landbouwbedrijven, is investeren in duurzame technieken vaak niet de eerste prioriteit."
"Het is soms frustrerend. We kennen het grote potentieel van agro-ecologische landbouwsystemen. We hebben de kennis en de technologie. Maar de implementatie volgt niet, of toch niet op de schaal die we nodig hebben. Een oplossing hiervoor is maken dat de zorg voor bodem, milieu en klimaat deel uitmaken van het verdienmodel van landbouwers! Als we daarin slagen, brengen we een economisch performante en een ecologisch florissante landbouw op één lijn."
"Hopelijk worden bij de vertaling van GLB naar de Vlaamse context voldoende incentives voorzien voor Vlaamse landbouwers, zodat zij door te werken aan agro-ecologische landbouw ook hun inkomen kunnen verbeteren. Dat zou een win-win zijn en een belangrijke stap vooruit."
"Een mooi voorbeeld is wat mijn Indonesische collega’s klaarspeelden in Jambi en Kerinci, waar ze een “Payment for Ecosystem Services”-programma uitwerkten. Boeren worden niet alleen gecompenseerd voor de koffie of kaneel die ze leveren, maar ook voor de acties die ze ondernemen om het regenwoud te behouden. De opbrengst reikt verder dan klimaat. Een boer die bijvoorbeeld werkt met agroforestry in een bergketen, reduceert ook de kans op aardverschuivingen en bodemerosie. De vergoeding kan financieel zijn, via een fonds dat gespijsd wordt door opkopers, natuurfondsen, overheidsinvesteringen. Maar het kan ook in natura zijn, door toegang tot krediet en opleiding."
"Ook in ons land is er nog een groot potentieel om boeren te vergoeden voor ecosysteemdiensten, zoals een verhoogde koolstofopslag in de bodem, in hagen en bomen. Supermarkten en voedingsbedrijven die echt een positieve impact voor het klimaat willen realiseren, beginnen stilaan verder te kijken dan hun eigen bedrijf. Het grootste potentieel om hun klimaatimpact te compenseren zit in hun eigen aanvoerketens. We onderzoeken vandaag met verschillende partners verdienmodellen waarbij producenten vergoed worden voor investeringen die uitstoot verminderen en koolstof opslaan, zoals de aanplant van hagen."
Als ook de Vlaamse overheid daarvoor een goed kader aanreikt dan is er heel veel mogelijk. Hopelijk worden er bij de vertaling van het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) naar de Vlaamse context voldoende incentives voorzien voor Vlaamse landbouwers, zodat zij door te werken aan agro-ecologische landbouw ook hun inkomen kunnen verbeteren. Dat zou een win-win zijn en een belangrijke stap vooruit."
Wat doet Rikolto?
Rikolto is een organisatie voor internationale samenwerking met programma’s in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en België rond duurzame landbouw en voeding. Ze werken samen met retailers, voedingsbedrijven en burgers/consumenten in functie van inclusie van familiale boeren in de keten. Tegelijk willen ze wegen op de hefbomen die die inclusie kunnen versterken op grotere schaal.
