Klaas Devreese en zijn vrouw, Teja De Prins, maakten in 2016 de omschakeling naar biolandbouw. “In Nederland was er op dat moment een melkoverschot ontstaan omdat het melkquotum was afgeschaft. Daarom verkoos Friesland Campina om een deel van zijn Belgische boeren, waaronder wij, te bedanken voor bewezen diensten. We stelden ons toen de vraag of we eigenlijk nog melk moesten produceren voor export naar de andere kant van de wereld, terwijl we hier in een heel dure regio wonen qua grond en arbeid. Vandaag produceren we onze biologische melk hoofdzakelijk voor de Belgische markt, wat veel beter past in ons verhaal.”
Smakelijk voer
“We hebben goede poldergrond, ideaal om grasklaver te telen als voer voor onze koeien. Daardoor zijn we minder afhankelijk van krachtvoer dan de gangbare landbouw. We beschikken dankzij enkele samenwerkingen over ongeveer 90 hectare waar we ruwvoer op kweken, waaronder 29 hectare weiland waar de koeien en jongvee op grazen. We kweken ook nog voederbieten, een heel smakelijk product voor onze koeien. Verder voederen we ook de witloofwortel aan onze koeien, een restproduct van een lokale witloofboer.”
Ze proberen zoveel mogelijk voer zelf te produceren of regionaal aan te kopen, maar dat is niet altijd eenvoudig. “We kopen nog hooi, enkele biologische krachtvoeders (zoals maismeel en geplette gerst) en eiwitcorrectors (zoals soja- of zonnebloemschilfers) aan. Soja heeft een heel slechte reputatie, maar het is op zich wel een heel mooi en gezond product als dierenvoeder. Moeten we dan de soja schrappen en vervangen door bonen waar je dubbel zoveel van nodig hebt? Dat is een moeilijk vraagstuk. Wie weet, als er door selectie vroegere rassen kunnen ontstaan, dan kweken we hier over tien, twintig jaar misschien zelf onze soja.”
“Kringlopen sluiten begint bij een goed evenwicht tussen onze koeien en beschikbare gronden.”
Oergranen
Klaas produceert samen met zijn vader ook enkele hectares oude graansoorten. Dit jaar hebben ze Camp Rémy gezet, een oud ras wintertarwe. Eerder experimenteerden ze ook al met rogge, spelt, emmer en eenkoorn.“De granen kweken we op vraag van een lokale molenaar, de Artemeersmolen in Poeke, en enkele bakkers. Ik had er totaal geen ervaring mee, maar was er wel heel nieuwsgierig naar.”
“Quinoa en amarant hebben we ook nog geprobeerd, maar dat was niet gelukt (lacht). De grond is zwaar en koud hier in de polders, dicht bij de zee. Tarwe valt wel heel goed te telen in de polders. Je hebt er ook stro van en mocht de kwaliteit van het graan tegenvallen om te bakken, dan kan ik het nog altijd gebruiken in het rantsoen van de koeien. Tarwe vormt ook de ideale vruchtwisseling met grasklaver in de teeltrotatie.”
Kringloop
“De kringloop sluiten, begint bij een juiste verhouding tussen het aantal koeien en de hoeveelheid grond,” legt Klaas uit. “Niet alleen voor het kweken van ruwvoer, maar ook voor de verwerking van de mest. Idealiter heb je ook voldoende grond voor wisselteelt, zoals tarwe. Beter composteren daar zie ik ook toekomst in. Op langere termijn is goed zorg dragen voor je bodem heel belangrijk.”
“Het Mestactieplan houdt te weinig rekening met de biolandbouw en is te veel gericht op intensivering, waardoor we in een vicieuze cirkel terechtkomen. Mest injecteren is bijvoorbeeld heel schadelijk voor de bodem, maar het moet van de Mestbank. Langs de andere kant hebben we heel veel vraag naar biologische stalmest.”
Voor de toekomst zou Klaas graag nog verder gaan met agro-ecologische principes. “We hebben een 100-tal koeien en dat is meer dan genoeg. Als we nog uitbreiden, dan zal het eerder in de vorm van verbreding zijn: Wie weet kunnen we later kaas maken op onze boerderij of een lapje grond voor een pluktuin of CSA voorzien? Of misschien werken we wel samen met een groenteteler om onze teeltrotatie nog te verbeteren? We hebben al 400 meter aan heggen en een 50-tal hoogstamfruitbomen aangeplant, maar ook agroforestry wil ik graag verder uitbouwen.”
“Koeien zijn zeer nuttige dieren, die voor de mens onverteerbaar gras omzetten naar dierlijk eiwit, melk en vlees en die daarnaast ook mest leveren voor betere akkers. Dankzij begrazing blijven waardevolle graslanden behouden en kan koolstof opgeslagen worden in de bodem.”
Weinig ruimte om te innoveren
“Er is weinig ruimte om te experimenteren en te innoveren, zeker voor jonge boeren,” vindt Klaas. Hij durft niet altijd risico’s te nemen, want uiteindelijk moet hij er ook over waken dat zijn bedrijf niet over kop gaat.
In de huidige landbouwsubsidies, mist hij visie. “De kalverpremie, waartoe dient dat? Het sust de boeren, maar het zet niet aan tot innovatie. De subsidie rond vlinderbloemigen, daar zag hij wel veel in. “Het zet aan om gewassen te zetten die rijk zijn aan eiwitten, waardoor we minder eiwit moeten importeren.”
Koeienboertjes
Klaas is gepassioneerd door boerennatuur, maar wat met de klimaatimpact van het methaangas dat koeien, onder meer via boertjes, uitstoten? “Het is goed dat daar onderzoek naar gebeurt, maar langs de andere kant zijn koeien in de wei wel zeer nuttige dieren, die voor de mens onverteerbaar gras omzetten naar dierlijk eiwit, melk en vlees en die daarnaast ook mest leveren voor betere akkers. Dankzij begrazing blijven waardevolle graslanden behouden en kan koolstof opgeslagen worden in de bodem.”
Mocht ik een nieuwe stal zetten, dan zou ik wel willen investeren in bijvoorbeeld het scheiden van de urine en de vaste mest, zoals vroeger, zodat er minder methaangas gevormd wordt. Maar wat gaan we anders doen? Alle koeien permanent op stal zetten, met filters erop? Zo wil ik geen boer zijn hoor!”
De reeks 'Goed boeren' is een samenwerking van Voedsel Anders, Boerenforum en Wervel: Voedsel Anders vraagt dat kleinschalige en familiale boer.inn.en die agro-ecologische werkwijzen inzetten de steun krijgen die ze verdienen. Tot op de internationale Dag van de Boerenstrijd (17 april) zetten we wekelijks een van onze agro-ecologische helden in de kijker met zijn/haar verhaal. Lees meer over onze actie aan het beleid.
