Al in 2020 kondigde de Europese Commissie de natuurherstelwet aan als onderdeel van de Europese biodiversiteitsstrategie. Het is een voorstel dat wettelijk bindende streefcijfers voor natuurherstel lanceert om zo onze natuur te beschermen en te herstellen. En dat is nodig: de laatste decennia liet Vlaanderen veelal na om echt prioriteit te geven aan de implementatie van haar eigen natuurdoelstellingen. Zo is meer dan drie vierde van de Vlaamse beschermde ecosystemen in slechte staat, en scoort de waterkwaliteit van 194 van de 195 Vlaamse rivieren, beken en meren een onvoldoende.
De ingeschatte voordelen van de natuurherstelwet zijn maar liefst negen keer hoger dan de kosten
De landbouwsector kan een belangrijke rol spelen in de realisatie van de natuurherstelwet en landbouwers zullen tal van voordelen ondervinden van gezonde ecosystemen. Zo plukken zij mee de vruchten van een betere bodemkwaliteit, meer bestuivers en zuivere waterlopen. De impactanalyse waarop de natuurherstelwet steunt, toont dat de ingeschatte voordelen voor de landbouw meer dan negen keer hoger zijn dan de kosten. Bovendien voorspelt deze impactanalyse werkgelegenheid in de sector en een stijging van het inkomen van landbouwers op de lange termijn. Het torenhoge belang van deze wet voor onze voedselproductie blijft voorlopig echter onderbelicht.
Boerenbond en Copa Cogeca komen vandaag op straat. Met de huidige natuurherstelwet wordt boeren onmogelijk in de toekomst, klinkt het. Er wordt gewaarschuwd voor een stikstofcrisis XXL, maar over de urgente noodzaak van gezonde natuur om onze voedselproductie te waarborgen blijft het stil.
Een robuustere natuur zorgt in de landbouw voor minder plagen en meer weerbaarheid tegen extreme weersomstandigheden
Nochtans is die nood duidelijk. 75% van onze voedselgewassen is afhankelijk van bestuivers die momenteel massaal sterven. Een hoge bodemvruchtbaarheid met een actief bodemleven en goede waterbuffering is essentieel om gewassen te doen groeien. Bovendien zal de natuurherstelwet ook bijdragen aan het herstel van onze verstoorde waterhuishouding. Een robuustere natuur zorgt ook voor minder ziektes en plagen, meer koolstofopslag in de bodem en maakt landbouwers minder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden. Denk maar aan de recente droogte in Spanje en de overstromingen in het noorden van Italië.
Vraag is niet of boeren mogelijk blijft met de natuurherstelwet, wel of we nog kunnen boeren zónder
Ondanks deze evidente voordelen - om niet te spreken over basisvoorwaarden om überhaupt aan landbouw te kunnen doen - wordt de natuurherstelwet geframed als alweer een Europese wetgeving die het moeilijk maakt om aan landbouw te doen. Nochtans zouden we ook kunnen stellen dat dit langverwachte voorstel eindelijk duidelijkheid en zekerheid kan brengen voor de landbouwer door bestaande engagementen en verplichtingen duidelijk te bundelen, en eindelijk de grondstoffen en ecosysteemdiensten die landbouwers broodnodig hebben, beschermt.
Vraag is niet of boeren nog mogelijk blijft mét de natuurherstelwet, wel of we wel nog kunnen boeren zónder. Die wederkerigheid van landbouw en natuur erkennen is cruciaal om een natuurherstelwet te doen slagen. Geef landbouwers die willen boeren binnen de draagkracht van de natuur daarom een stem in het debat. En, geef hen een rechtszeker kader om ook op de lange termijn te kunnen (blijven) boeren in harmonie met de natuur.
De natuurherstelwet kan eindelijk zekerheid brengen voor de landbouwer door bestaande engagementen en verplichtingen duidelijk te bundelen
Met doordachte maatregelen voor natuurherstel kan deze wet ertoe bijdragen onze landbouwsystemen veerkrachtiger te maken, en productiever op de lange termijn. Nu niets doen, of de principes van de natuurherstelwet verzwakken, maakt boeren in de toekomst enkel moeilijker en duurder. Zoveel leerde ons het stikstofdossier. Politici die kiezen voor een sterke natuurherstelwet, én landbouwers daarbij een stem geven in het uittekenen van het landbouwmodel van de toekomst, kiezen voor een toekomst voor onze landbouwers én voor voedselzekerheid.
Deze opinie verscheen in De Standaard en werd ondertekend door Voedsel Anders en haar leden Bioforum, Voedselteams, De Landgenoten, Pomona vzw, Linked.Farm en Wervel en het onafhankelijke Boerenforum.
