Elf jaar geleden begon het landbouwverhaal van Greet (44), toerist van opleiding en een complete leek in de (bio)landbouw. De trigger was de geboorte van haar kinderen en het daarbij horende besef hoe fragiel het leven is en hoe belangrijk het is om je tot het uiterste in te zetten om de toekomst van die kinderen te beschermen. De start waren stoffen pampers en biovoeding, maar al snel voelde Greet dat dit voor haar niet voldoende was. Ze was klaar om zelf actief te zorgen voor een gezondere, mooiere toekomst voor de komende generaties en voor onze planeet.
Een opleiding biolandbouw bij Landwijzer was de volgende spannende stap en al snel werd duidelijk dat biologisch boeren een passie zou worden. Via stages kwam Greet terecht bij verschillende CSA-boerderijen waar burgers en boeren de handen in elkaar slaan. CSA heet de formule, van Community Shared Agriculture en deze manier van boeren sprak haar enorm aan.
CSA als landbouwmodel
Greet besloot om zelf een CSA-boerderij in het Leuvense te beginnen. “Negen jaar geleden heb ik CSA ’t Legumenhofke opgestart. Erg belangrijk vind ik dat ik als boerin al mijn klanten ken en zij mij. Als deelnemer word je lid van onze boerderij voor een heel groeiseizoen en je deelt mee in alle werkingskosten – gaande van een vast inkomen voor mij als boerin alsook alle teeltkosten die erbij komen.”
“Onlangs hebben we hagen en heggen aangeplant die ons helpen om een plek te creëren waar biodiversiteit kan groeien. Ook dat zijn bedrijfskosten… Wij zorgen voor de goede omstandigheden waarin de groenten kunnen groeien, en als dank schenkt de natuur ons een mooie opbrengst. Eigenlijk ondersteun je een boerderij, en als nevenproduct deel je mee in alle vruchten die de boerderij voorbrengt.”
“Het mooie aan CSA is dat je in overleg gaat met je collega’s. We hebben samen een mooie teeltrotatie en de koeien zorgen op hun beurt voor de bemesting voor onze groenten.”
Als boer elkaar de hand reiken
“Bij opstart konden we boeren op een lapje grond van 90 are van een bevriende bioboer. De grond was zeer arme zandgrond, maar wel al langere tijd bio. We boekten hier mooie resultaten maar we voelden dat we de bodem zouden uitputten en dat we meer oppervlakte nodig hadden – zowel om de boerderij rendabel te maken als om een meer natuurlijke omgeving met hagen, heggen, ruigtes, een poel en wat meer rust voor de bodem in te bouwen.”
Greet en haar gezin willen ook graag bij hun boerderij wonen. “We zochten en vonden twee jaar geleden een woning met een kleiner lapje grond erbij in een ander dorp. Erg spannend want op 60 are kan je niet boeren. We ontdekten dat onze CSA-collega’s van De Boerencompagnie een lapje van 30 are naast ons bewerkten. Zij lieten het los zodat wij toch onze basis van 90 are hadden om een start te kunnen nemen. Er ligt nog een lapje van 60 are naast en dat proberen we nog te kopen van een andere boer.”
“Het mooie aan CSA is dat je in overleg gaat met je collega’s. Ons nieuwe veld ligt op 2 km van zelfoogst-CSA-collega Jen van De Witte Beek. We reikten elkaar de hand en zijn nu zelfs een aantal grove groenten aan het telen op een gezamenlijk veld in de buurt. We gebruiken maar één derde van dit veld voor actieve groenteteelt, twee derde is kruidenrijke grasklaver die gemaaid zal worden door een opstartende biologische koeienboerin. We hebben een mooie teeltrotatie met voldoende rust ingebouwd, en de koeien zorgen op hun beurt voor de bemesting voor onze groenten.”
“Onze leden leren hoe elke traag gegroeide groente het lekkerst is in het juiste seizoen. Ze zijn blij als het regent en maken zich zorgen als dat niet zo is.”
Blij met de regen, zorgen bij droogte
“Onze boerderij kende een moeilijke start, omdat we te maken kregen met kanker in ons gezin. Maar dankzij de steun van collega-CSA’s en van familie, vrienden en onze leden zijn we door deze lastige periode geworsteld. De handen in de grond, dat was onze grote redding. We hebben een huizenhoog respect voor de natuur gekregen en beseffen nog meer hoe fragiel ons leven, onze gezondheid, onze planeet is.”
“Onze leden kiezen voor ons omdat ze voelen dat er bij ons ‘iets meer’ gaande is. Ze zijn zich initieel niet altijd bewust van hun keuze voor bio en CSA, maar ze leren bij via nieuwsbrieven, verhalen en infomomenten. Ze leren bij over ecologie maar ook over het boerenbestaan en ervaren persoonlijk wat de klimaatextremen in de praktijk betekenen voor hun dagelijkse voeding. Ze leren hoe elke traag gegroeide groente het lekkerst is in het juiste seizoen. Ze wachten samen met ons tot de knapperige, zoete erwtjes weer klaar zijn en de kerstomaten-bommetjes weer openbarsten in je mond. Ze zijn blij als het regent en maken zich zorgen als dat niet zo is.”
“We dromen van nog meer natuur op en rond het veld en daar gaan we voor, samen met 200 gezinnen uit de omgeving die ons steunen in onze droom.”
Toekomstdromen
“Het voorbije jaar was een zware dobber met twee kinderen van 9 en 11 jaar die in deze coronatijden 6 maanden quasi permanent thuis verbleven. Daar kwam dan nog eens een stevige portie droogte bij op onze grond die al jaren uitgeput werd door de boeren die ons voorgingen. De veerkracht was eruit en we zetten alle zeilen bij om er weer een levende bodem en een natuurlijkere omgeving van te maken.”
Samen met hun leden die te hulp schoten hielden ze de boerderij recht. “Op de afhaalpunten kregen we veel schouderklopjes en bemoedigende woorden. Vele leden hebben ons goed geholpen: sommigen door actief mee te werken, anderen door lid te zijn van ons project en ons blijvend te ondersteunen. We houden een vinger aan de pols en weten wat er leeft bij onze leden. Zij weten ook wat er bij ons leeft, en samen zorgen we voor de grond waarop we leven en waarvan we eten.”
“We hebben nog heel wat toekomstdromen. We zijn nu de eerste stappen richting coöperatie aan het zetten om zo nog meer betrokkenheid te creëren en om de boerderij een toekomst te laten hebben lang nadat wij zelf gestopt zijn met boeren.”
De kracht van boeren en burgers samen, da’s uniek. We dromen van nog meer natuur op en rond het veld en gaan voor het sluiten van kringlopen. ‘Land-bouw’ is zoveel meer dan voedsel verbouwen voor economisch winstbejag. En daar gaan we voor, samen met 200 gezinnen uit de omgeving die ons steunen in onze droom.”
Wie zegt dat er ons geen mooie toekomst wacht? Wij durven, wij dromen, wij doen!
