Zet stikstof Vlaanderen op slot?
Waar ‘stikstof’ en ‘PAS’ tot een paar jaar geleden wellicht geen belletjes deden rinkelen, is de situatie vandaag wel anders. In Nederland ging heel het land ‘op slot’ na een gerechtelijke uitspraak waardoor er nauwelijks nog vergunningen worden uitgereikt aan projecten die stikstof uitstoten: zowel industrie, landbouwbedrijven als infrastructuurwerken zien het stikstofzwaard boven hun hoofd zwaaien. Ook in Vlaanderen speelt het stikstofarrest de boer(inn)en parten. Voorlopig is er een vergunningenstop tot er een duidelijk wetgevend kader is. Enkele weken terug reden er ook in ons land nog duizenden tractoren de straat op uit protest tegen de moordende rechtsonzekerheid.
Gebrek aan doortastend beleid
Ondanks de nijpende situatie ontbreekt het nog steeds aan een heldere beleidsvisie die uitgaat van een langetermijnperspectief en die het probleem aan de bron aanpakt: in plaats van veevoeders zoals soja in te voeren stimuleert men beter grondgebonden bedrijven. Zij telen voeders op hun eigen bedrijf en kunnen ook hun mest erop kwijt. Het spreekt voor zich dat het aantal dieren hieraan aangepast moet zijn. Minister Demir (Omgeving) en minister Crevits (Landbouw) willen vooral inzetten op technologische maatregelen die vooral end-op-pipe gericht zijn. De keuze om peperdure ammoniakemissiearme stalsystemen en luchtwassers naar voren te schuiven als dé oplossing voor het stikstofprobleem draait de boer(inn)en én de samenleving een rad voor de ogen.
Doodsteek voor kleine en middelgrote familiale veehouders
Kleine tot middelgrote veehouders zijn niet in staat om de financiële kosten te dragen voor luchtwassers en andere technieken die ammoniak uit de stallucht kunnen halen. “En voor biologische veehouders vallen de reducties al helemaal niet te realiseren omdat biologische stallen open moeten zijn zodat de dieren ten allen tijde buiten kunnen rondlopen. Grazende dieren stoten overigens minder ammoniak uit”, zo staat te lezen in de open brief van Bioforum.
Naar een samenhangende oplossing
Naar aanleiding van deze stikstofcrisis kropen enkele beleidsmedewerkers van Voedsel Anders in hun pen. In een opiniestuk dat gepubliceerd werd in de krant De Standaard wijzen we op het belang van oplossingen die future proof zijn: brongerichte maatregelen die ervoor zorgen dat de hoeveelheid ammoniak die geproduceerd wordt drastisch verminderd. En die gelijktijdig oplossingen in zich dragen voor de andere problemen veroorzaakt door het huidige landbouwmodel zoals verdroging, verontreiniging door pesticiden, biodiversiteitsverlies, klimaatverandering enz. Een vermindering van het aantal dieren mag geen taboe meer zijn. Bovendien wijzen we ook op het belang van een correcte verloning voor de boer: als een boer(in) alleen kan overleven door het bedrijf op te schalen, wijst dat op een falend economisch systeem dat we moeten durven in vraag stellen.
Financiële ondersteuning voor boeren in omschakeling
Voor landbouwbedrijven die daarvoor open staan kan een transitiefonds worden opgestart om hen te begeleiden naar een natuurinclusief bedrijfsmodel. Bovendien zullen het deze maatregelen zijn die meteen ook een positieve bijdrage leveren aan het biodiversiteits- en klimaatvraagstuk. En die dus deel uitmaken van een systeembenadering die langetermijnoplossingen voor ogen heeft.
