Weggeconcurreerde boeren
Het aantal land- en tuinbouwbedrijven in Vlaanderen gaat jaar na jaar achteruit. In de afgelopen 20 jaar is het aantal bedrijven gedaald van 41.047 in 2000 tot 23.378 in 2019, een daling met 43%. Wellicht zal deze tendens zich in de komende jaren voortzetten. “Om er een villa met riante tuin, feestzaal, B&B, kantoor of een ander bedrijf van te maken, leggen particulieren, investeerders en niet-agrarische ondernemers grote sommen geld neer voor voormalige landbouwsites met aanpalende gronden.”, zegt Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker. “Zonevreemde functiewijzigingen creëren een hoge opportuniteitswaarde bovenop de landbouwkundige waarde. Zo hoog, dat landbouwers op de vastgoedmarkt worden weggeconcurreerd.”
Deze druk op de open ruimte in Vlaanderen – met van de vruchtbaarste bodems ter wereld – staat in schril contrast met de maatschappelijke ecosysteemdiensten die ze vervult. Een robuuste open ruimte is belangrijk voor de voedselvoorziening, voor de infiltratie en berging van water, voor koolstofopslag en voor het versterken van de biodiversiteit.
Herbestemming naar landbouwgrond
In lijn met het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen moet niet-agrarisch hergebruik opnieuw de uitzondering worden. Sites die nog een landbouwkundige potentie hebben, krijgen met andere woorden bij voorkeur een nieuwe functie binnen de landbouw.
Lokale en provinciale overheden zijn bereid ter zake initiatieven te nemen, maar worden telkens geconfronteerd met de lijst van toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen op Vlaams niveau. Die lijst is de motor voor de verdere verstedelijking van het platteland. Ze leidt tot een dynamiek van verharding, vertuining en residentialisering.
Om deze redenen roept een brede groep van middenveldorganisaties de Vlaamse Overheid op om alle mogelijkheden rond functiewijzigingen in het agrarisch gebied uit het besluit te schrappen. Deze schrapping is een noodzakelijke voorwaarde om een goed beleid rond vrijkomende landbouwsites te kunnen ontplooien, waarbij niet-agrarisch hergebruik opnieuw een uitzondering wordt en sloop en agrarisch hergebruik worden gestimuleerd.
