Frank houdt al 40 jaar bijen, maar is pas sinds vier jaar imker in hoofdberoep. Naast de kasten in Bokrijk heeft het koppel in Haspengouw een zorgimkerij, waar voornamelijk jongeren met een psychische kwetsbaarheid terechtkunnen. Op beide plaatsen doen Frank en Marlies aan natuurlijk imkeren. De imkerij in Haspengouw heeft geen biocertificaat, omdat binnen de straal van 3 km chemische pesticiden gebruikt worden in de fruitteelt.
Waar de klassieke imkerij kijkt naar honingopbrengst of het gemak voor de imker, vertrekt Immegaard van het natuurlijke gedrag van bijen. Zo knippen Frank en Marie niet de vleugels van de koninginnen, wat de meeste imkers doen om uitzwermen te voorkomen en de bijen dicht bij de kast te houden. Marlies: “Zonder zwermen zouden er geen bijen zijn. Dus laten we ze vrij, zelfs als dat betekent dat we ze moeilijker kunnen bijhouden. De bijen weten wat goed voor hen is. De vrije bijen zijn dan ook de sterkste bijen.”
Chihuahua's
Frank: "Ik denk dat we als imkers meer de controle moeten loslaten. Bijen leven al miljoenen jaren zonder ons, en nu gaan ze door ons toedoen pijlsnel achteruit. Willen we de imkerij leefbaar houden en de bijen laten overleven, dan zullen we dingen anders moeten aanpakken. Niet alleen qua omgeving, maar ook in de technieken die we toepassen."
De focus op koninginnenteelt werkt genetische diversiteit tegen en zorgt voor zwakkere bijen. Wij geloven eerder in natuurlijke vermeerdering
"Een voorbeeld: we hadden zicht op een wilde bijenkolonie, een sterk volk met goede genen, maar door werken moest die worden verplaatst. Een klassieke imker nam de kolonie over en het eerste wat hij deed, was de koningin vervangen. Zo leggen imkers eigenschappen op aan een kolonie en verliezen ze de oorspronkelijke, sterke genen. Het is een gangbare praktijk om met eigen koninginnen te werken, maar die focus op de koninginnenteelt werkt genetische diversiteit tegen en zorgt voor zwakkere bijen. Wij geloven eerder in natuurlijke vermeerdering met zwermen en standbevruchting. Die wilde honingbijen zijn sterk en zullen overleven. Dat genetisch materiaal hebben we nodig. Een beetje een rare vergelijking: we willen geen chihuahua’s, maar straathonden die in het wild kunnen overleven."
gedurfde keuze
Aan het biologische certificaat zijn een aantal normen verbonden. Naast het niet knippen van de vleugels moeten de bijenkasten uit natuurlijk materiaal bestaan. Maar de grootste uitdaging is zeker een geschikt drachtgebied vinden, de omgeving rond de kast waar de bijen hun voeding halen. Bij bio mogen in een straal van drie kilometer geen chemische pesticiden gebruikt worden en mag er in een straal van vijf kilometer geen bron van vervuiling zijn zoals een verbrandingsoven. Het maakt van bio-imkerij een gedurfde keuze, want je bent afhankelijk van andere landbouwers.
Marlies: “Als in de buurt iets verandert, kunnen we ons biocertificaat verliezen. We kozen ook voor het certificaat als statement, om te tonen dat bio-imkerij mogelijk is. Veel mensen horen over suikerwater in honing of bijen bijvoeren met suikerwater. Wij willen tonen dat het anders kan.”
Het belang van bijen
Bijen zijn niet alleen belangrijk voor het maken van honing, ze staan ook in voor de bestuiving van 70 procent van de gewassen die het grootste deel van het voedsel in de wereld voorzien. Hoe meer diversiteit op een bedrijf, hoe meer je alles mee in stand helpt te houden, zowel voor de honingbijen als alle andere soorten bestuivers. Frank geeft handige tips: “Maai minder, laat kruiden tot bloei komen of zorg voor een bloeiboog. Door minder in te grijpen heb je grotere biodiversiteit en creëer je je eigen kleine ecosysteem waar je minder voor moet doen en waarvan je meer terugkrijgt.”
Bewust kleinschalig
Bij Immegaard mikken ze niet op een grote honingopbrengst en oogsten ze enkel overschotten, want honing is in principe de voeding van de bijen zelf. In hun hoevewinkel of enkele lokale B&B’s vind je naast die heerlijke honing ook propolis, bijenwas, koninginnenbrij, of zelfs bijenwaskaarsen en bijenwaskrijtjes. Hun domein in Bokrijk met de bijenkasten en twintig aangelegde bloemenweides is ook zeker een bezoek waard!
