De verscherping van het vorige MAP, aangekondigd na enkele jaren van slechte meetresultaten, bleef dode letter. Pas eind oktober lag er een eerste voorstel van MAP7 op tafel en het verdween meteen in de prullenmand. Intussen hangt Europa te hijgen in Vlaanderens nek: in 2027 moet de Vlaamse waterkwaliteit immers in orde zijn.
Je zal maar die boer zijn, die werkend op het veld naar de discussies op de radio luistert. De ene partij waarschuwt voor de normen die Europa aan de landbouw oplegt, terwijl de andere partij waarschuwt voor de voedselzekerheid. ’s Middags lees je het boerenblad, waarin technologische oplossingen het stikstofprobleem zouden oplossen, om daarna in het milieublad te lezen dat die in Nederland één voor één juridisch sneuvelen. In een andere krant lees je dan dat het intrekken van drinkwater in heel wat gebieden problematisch wordt omwille van pesticiden in het oppervlaktewater. Dat wordt dan vervolgens als ‘boeren bashen’ geframed door het zoveelste andere blad. Onzekerheid troef bij de boer.
De boer moet tweejaarlijks de bijgestelde regels van buiten leren, om uiteindelijk vast te stellen dat de waterkwaliteit achteraf opnieuw niet voldoende verbeterde
Niemand heeft baat bij een MAP7 dat de voorgaande mestactieplannen wat bijschaaft. De boer moet tweejaarlijks de bijgestelde regels van buiten leren, om uiteindelijk vast te stellen dat de waterkwaliteit achteraf opnieuw niet voldoende verbeterde. De drinkwatersector moet opnieuw op zoek naar nieuwe bronnen, omdat er te veel nitraten in het gebruikte grond- of oppervlaktewater zitten. De natuur komt niet op adem. MAP 7 moet dus doorpakken om perspectief voor de boer en de omgeving te kunnen geven.
Zo’n doortastend MAP 7 zet boer en bodem centraal: opbouw van koolstof in de bodem, herstel van de vruchtbaarheid en het versterkt de plant. Voor koolstofopbouw heb je nood aan een combinatie van stalmest, compost en houtige massa. Zo komen kunstmest, maar ook drijfmest op het achterplan en treden stalmest en natuurlijke elementen in het landschap (voor de houtige massa en bestuivers) weer op de voorgrond, althans, voor zover de nakende PAS-regelgeving - dat andere hete hangijzer - dit toelaat. Sluit de kringloop door mestproductie te koppelen aan de nood aan voeding voor de gewassen. En zorg dat de boer - en niet de verwerker of de retail - terug meester wordt van prijs en kwaliteit voor zijn producten en voor het zaaien, bemesten en oogsten van zijn gewassen.
Een eerlijke prijs voor onze voeding komt overeen met de verborgen kost van bijvoorbeeld de zuivering voor drinkwater, onze gezondheid en de achteruitgang van het landschap
Om de boer, zowel als de natuur en onze omgeving meer ademruimte te geven, moeten we zelf ook aan de slag. Een eerlijke prijs voor producten die minder drukken op de omgeving, is dan de basis. Het is de prijs die we nu al via belastingen en bijdragen betalen voor de verborgen kost van bijvoorbeeld de zuivering voor drinkwater, onze gezondheid of de achteruitgang van het landschap. Dat vergt ook inspanningen van de retail en de verwerkers om de citroen niet door het vel heen uit te persen. En van het beleid, door nu al gebieden aan te duiden waar de reconversie naar agro-ecologische landbouw als eerste zal uitgevoerd worden, met de boer als co-regisseur. Bijvoorbeeld in beschermde drinkwateronttrekkingsgebieden, of zones met beschermde natuur.
MAP7 is de uitgelezen kans om milieukwaliteit, landschapsherstel, boerentrots en klimaat met elkaar te koppelen. Aan het beleid om de transitie in te bouwen in alle andere plannen die op tafel liggen en de middelen - en begeleiding- hierop af te stemmen. Zo kan de boer in 2024, als hij in februari zijn trekker terug bestijgt, geruster zijn dat hij op juiste pad zit.
Deze opinie verscheen in De Morgen op zaterdag 11 februari 2023.
