Twee rijen frambozen, wat rabarber en een bankje. Zo zag de start van Loof & Bezen er in 2018 uit. Nu lijkt dat misschien niet veel, voor Tom en Kaat betekende het toen de start van alles. Tom werkte op dat moment nog als industrieel ingenieur. "Omdat ik nood had aan iets anders, was ik twee maanden naar Spanje getrokken. Daar werkte ik een maand bij een boer die zijn groenten verkocht via CSA-pakketten – iets waar ik nog nooit van had gehoord." Terug thuis ging Tom deeltijds werken zodat hij zich helemaal in de biolandbouw kon verdiepen.
Gelukkig kwam hij rond die tijd ook Kaat tegen, een bio-ingenieur. Na haar doctoraat over kleinschalige landbouw in Ethiopië richtte ze mee De Landgenoten op, een stichting en coöperatie die met de financiële steun van vele Vlaamse burgers landbouwgrond aankoopt en die definitief bestemt voor biologische landbouw. Omdat ze daar veel met bioboeren samenwerkte, kreeg ze zin om ook met haar handen in de landbouw te gaan werken. Daarop begon ze eerst aan een opleiding bij Landwijzer, om daarna met Tom CSA Loof & Bezen op te richten op een van de dichtst bij Antwerpen gelegen lanbouwgronden. "We waren echt complementair", herinnert Kaat zich die spannende beginperiode. "Wat ik niet kon, kon Tom wel. En omgekeerd."
Dat was buiten Ona gerekend, die in 2019 plots een heel andere achtergrond meebracht naar het veld. "Ik kwam uit de geestelijke gezondheidszorg en droomde van een gastvrije plek waar mensen met een psychische kwetsbaarheid zich thuis konden voelen. Omdat biologische landbouw volgens mij die ruimte kon bieden, volgde ik een opleiding tot bioboerin. Mijn eerste stage was bij Tom en Kaat en die voelde zo goed dat ik nooit meer ben vertrokken." Meteen begon ze er te experimenteren met vaste eetbare planten, een passie van haar. "Die liefde is begonnen op de boerderij van mijn grootvader", verklaart ze. "Vandaag kan ik samen met onze deelnemers verder met eetbare planten experimenteren in ons voedselbos."
een lange zoektocht
"Intussen hebben we samen met onze deelnemers, medewerkers en stagiairs een prachtig project opgebouwd", zegt Tom, "maar het staat op losse grond." Waarom? Hun veld is van de gemeente Wommelgem, die Loof & Bezen een concessie van drie keer drie jaar verleent. Maar die concessie kan ook steeds opgezegd worden door de gemeente. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee voor bioboeren die hun grond als grootste waarde zien. Al sinds de start van Loof & Bezen zoeken de boeren naar propere en zekere landbouwgrond, maar die is ontzettend duur en moeilijk vindbaar. Met de aankoop van een aanpalend perceel zou hun biologische oase eindelijk vaste grond onder zich krijgen.
Ondanks de uitdagingen en onzekerheden, zet Loof & Bezen vastberaden haar missie voort. "We streven naar landbeheer en voedselproductie met een positieve milieu- en sociale impact", zegt Ona. "Onze passie voor biolandbouw komt voort uit een bezorgdheid voor het klimaat én voor sociale kwesties in de maatschappij. Bij ons is er plaats voor iedereen. Natuur discrimineert niet. Daarnaast zoeken we steeds de middenweg tussen romantiek en efficiëntie op. We hebben een idyllisch beeld van hoe een bioboerderij eruit moet zien, maar vinden een goede werking enorm belangrijk. Een stabiel inkomen voor de boeren is cruciaal om ons duurzame model te ondersteunen."
Vaste grond onder hun voeten
Na lang zoeken kwam een aanpalend perceel van 4,7 hectare op hun pad. "De eigenaren zijn ons goed gezind en willen de grond graag verkopen aan bioboeren", vertelt Ona. Door de grond samen met De Landgenoten aan te kopen kunnen ze het perceel wel betalen en kunnen ze garanderen dat de grond voor altijd biologisch bewerkt zal worden. "Begin 2025 gaat de aankoop door en vanaf dan kunnen Tom, Kaat en Ona nog meer mensen van lokale goede groenten en fruit voorzien", vertelt een medewerker van De Landgenoten. "Loof & Bezen heeft binnenkort zekere grond waar veel biologische liefde in gestoken kan worden en die niemand er nog uithaalt", vult Ona aan.
"Loof & Bezen heeft binnenkort zekere grond waar veel biologische liefde in gestoken kan worden en die niemand er nog uithaalt."
- Ona van CSA Loof & Bezen
De aankoop van een aanpalend perceel is een broodnodige stap om de toekomst van Loof & Bezen te verzekeren, waar alle drie de boeren erg naar uitkijken. In het beste scenario zorgt de aankoop ervoor dat ze, naast de 400 deelnemers die hun CSA nu telt, nog meer mensen kunnen voorzien van gezond, lokaal en biologisch voedsel en bloemen. Daarnaast hopen ze hun aanbod te vergroten en hun team te versterken met een vierde boer(in). Ook willen ze dolgraag eindelijk een schuur bouwen die voorzien is van zonnepanelen. "Niet enkel om ons materiaal in op te bergen, maar ook een plek die als polyvalente ruimte kan dienen voor zorg, educatie en communityvorming." In het slechtste scenario verliezen ze de grond van de gemeente waarop ze nu boeren, maar kunnen ze wel samen met hun deelnemers uitwijken naar het aanpalende perceel.
GROEI MEE!
Bij Loof & Bezen draait het duidelijk om community en samen de wereld veranderen. "We hadden ervoor kunnen kiezen om de grond zelf te kopen en hiervoor grote schulden aan te gaan", zegt Kaat. "Maar dat past niet bij onze visie. We willen een collectief bezit, waar iedereen gelijk is en niemand de last of het voorrecht van individueel eigendom heeft. Door met De Landgenoten samen te werken, kunnen we die droom waarmaken."
Tom, Kaat en Ona hebben jouw hulp nodig: De Landgenoten schiet de aankoop van het stuk grond nu voor, maar om die definitief te maken, is alle steun welkom! Je kan Loof & Bezen steunen door hier een gift te doen of een aandeel te kopen. Wil je liever voor je huwelijk, jubileum, pensioenfeest of ander feest geen cadeaus maar De Landgenoten steunen? Of wil je zelf een crowdfundactie voor Loof & Bezen ondernemen? Een wafelbak, sponsorloop of iets helemaal anders? Binnenkort kan je dat gemakkelijk zelf doen via de website van De Landgenoten.
De Landgenoten is aangesloten bij Voedsel Anders en zorgde voor dit portret. Met portretten uit de agro-ecologische beweging toont Voedsel Anders wat mogelijk is. Je vindt alle portretten hier.
