In de zeven verhalen komen we vaak dezelfde bekommernissen en drempels tegen, maar ook dezelfde vechtlust. Ondanks het gebrek aan een ondersteunend beleid voor deze creatieve landbouwers, zien we dat hun agro-ecologische visie leidt tot veerkrachtige, duurzame bedrijfsmodellen.
Een van de agro-ecologische principes die altijd weer opdook in de gesprekken, is autonomie. In de brochureleer je landbouwers kennen die kringlopen sluiten op hun bedrijf door bijvoorbeeld zelf in veevoeder of meststoffen te voorzien. Zo zijn ze niet of minder afhankelijk van de toeleverende industrie en multinationals. Keer op keer leidt die autonomie onrechtstreeks tot een sterkere verbinding tussen landbouwer, voedsel en burger.
Dat blijkt uit hun verhalen. Werken met zaadvaste rassen maakt je onafhankelijk van toeleveranciers die hybride zaden verkopen, vertelt Katrien van De Zaailing. Zelf je veevoeder kweken, zoals Joël en Martine Bulckaert voor hun West-Vlaamsrood-koeienras, zorgt ervoor dat je niet afhangt van overzeese soja. Voor Koen Doggen van Moesland is autonomie zelf beslissen hoe hij wil groeien, zonder mee te gaan in de voor de hand liggende schaalvergroting.
Bioboerderij Vandersmissen leerde dat investeren ineen vruchtbare, gezonde bodem het mogelijk maakte om de extra kunstmest achterwege te laten. Omdat er geen zuivelfabrieken zijn voor schapenmelk, verwerkt Het Nijswolkje zelf zijn schapenmelk tot vaste kaas, verse kaas en ijsjes. Uit elk van de verhalen spreekt hoop. Zeker uit dat van de Palestijnse agro-ecologische boer Saad, die merkt dat meer en meer burgers én wetenschappers interesse tonen in zijn methodes.
Maar het blijft knokken. Varkensbedrijf Menapii toont naast visie op varkenshouderij hoe de rigide regels van het Voedselagentschap (FAVV) niet zijn aangepast aan vernieuwende bedrijven die werken aan meer autonomie. Voedsel Anders en Boerenforum zijn fier om in deze brochure een aantal voorbeelden in de kijker te zetten die tonen dat voedsel anders kan en die alle respect en steun meer dan verdienen. Samen met Reset.Vlaanderen maken we zo zichtbaar hoe we ‘just transition’ in de boerenpraktijk kunnen brengen.
