Verenigde boerinnen staan sterk

Artikel doelgroep
Publicatiedatum
Afbeelding
Afbeelding
Wereldvrouwenmars
Inleiding

Tijdens de Internationale Vrouwendag op 8 maart 2022 verenigden ruim twintig organisaties zich om de toestand van vrouwen in de landbouw aan te kaarten. Ook Voedsel Anders wandelde mee met de mars en hield een toespraak. Het was de eerste keer dat de voedselsoevereiniteitsbewegingen van België zich verenigden om de genderproblematiek onder de aandacht te brengen.

Vrouwen doen ertoe. In de wereld en zeker ook in de landbouw. Volgens de Wereldbank bestaat een kwart van de wereldbevolking uit vrouwen die in rurale gebieden wonen en voor wie landbouw de voornaamste bron van inkomen is. In het Globale Zuiden loopt het cijfer op tot 43 procent vrouwelijke arbeidskrachten in de landbouwsector en in Sub-Saharaans Afrika zelfs tot 90 procent (klik hier voor meer info bij de cijfers).

In feite liggen de cijfers hoger, aangezien onbetaald werk in de overlevingslandbouw, vaak door vrouwen uitgevoerd, niet wordt meegeteld. Veel vrouwen werken ook onbetaald mee in het landbouwbedrijf van hun echtgenoot. Zo wordt het werk van boerinnen vaak niet gerapporteerd en blijven hun bijdragen onzichtbaar.

Hoofdinhoud
Afbeelding
Afbeelding
Wereldvrouwenmars

Ongelijkheden binnen het voedselsysteem

Er zijn echter wel cijfers die de ongelijkheden tussen genders in de landbouw aantonen. De VN Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) stelt dat vrouwen verantwoordelijk zijn voor de helft van de wereldwijde voedselproductie. Toch hebben ze minder toegang dan mannen tot middelen en diensten die nodig zijn voor een productief landbouwsysteem. Vrouwen vertegenwoordigen bovendien slechts 15% van alle landeigenaars. Wanneer ze land bezitten gaat het vaak over kleinere stukken grond. Een andere ongelijkheid zien we in het verhoogde risico op voedselonzekerheid en de zwaardere gevolgen van de klimaatverandering bij vrouwen op het platteland.

De laatste twee decennia maakten vrouwen in Vlaanderen slechts 13 à 14 procent uit van het totaal aantal bedrijfshoofden in de landbouw. Wereldwijd is het aandeel in leidinggevende functies van vrouwen in de landbouw - ook in vakbonden of coöperaties - uit verhouding. Het is moeilijk de ongelijkheid in bijvoorbeeld lonen te bewijzen, omdat daarnaar onvoldoende onderzoek is verricht. Tijdens de mars werd daarom algemeen opgeroepen voor documentatie van de problematiek.

Inzet vrouwen in duurzame landbouw

Voedsel Anders nam voor aanvang van de mars het woord. Voorzitter Ingrid Pauwels kaartte aan dat vrouwen meer initiatieven tonen voor duurzame landbouw dan mannen. Nog al te vaak is echter winst en opbrengstverhoging eerder dan respect en langetermijndenken het leidmotief in de wereldwijde voedselsystemen. “Onze agro-ecologische beweging is solidair met zoveel andere bewegingen die ijveren voor autonomie en soevereiniteit van lokale gemeenschappen, voor gelijke rechten en erkenning en waardering van de rol en de taken van de vrouw”, klonk het.

Afbeelding
Afbeelding
Wereldvrouwenmars

Bigger picture

Het honderdtal deelnemers van de voedselorganisaties was slechts een fractie van het aantal eensgezinden dat op 8 maart afzakte naar de Wereldvrouwenmars. De opkomst wordt geschat op 4.800 deelnemers. Andere strijdpunten dan de positie van vrouwen in de landbouw waren een gelijke verdeling tussen werk en huishouden in heterorelaties en seksueel grensoverschrijdend gedrag in de nachtclubcultuur.