Voor het tweede jaar op rij benadrukten de landbouworganisaties en hun bondgenoten de rol van vrouwen in voedselsystemen en vroegen ze aandacht voor de discriminatie waarmee zij worden geconfronteerd. Voor Eléonore Barrelet, coördinator van het Belgische landbouwforum Agroecology in Action, “zijn vrouwen de motor achter de transitie naar een sociaal rechtvaardig en duurzaam voedselsysteem. Tegelijkertijd krijgen boerinnen en rurale vrouwen wereldwijd te maken met discriminatie op basis van hun geslacht, klasse en afkomst. Zonder vrouwen en hun vaak onzichtbare werk zouden onze voedselsystemen nochtans niet blijven draaien.” De FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) schat dat vrouwen verantwoordelijk zijn voor de helft van de voedselproductie in de wereld, maar ze hebben minder toegang tot grond en andere productiefactoren, halen minder inkomen uit hun arbeid en krijgen geen gelijke kansen.
Vrouwen zijn de motor achter de transitie naar een sociaal rechtvaardig, duurzaam voedselsysteem
Ook in België moeten vrouwelijke landbouwers, die een derde uitmaken van alle voedselproducenten, nog strijden voor gelijke rechten. Zo geeft het statuut van de meewerkende echtgenote (80% van de meewerkende echtgenoten in de sector) een beperkte erkenning en waardering aan de veelzijdige taken die vrouwen op boerderijen opnemen.(Statbel, 2020). Zo kwam er pas in januari 2023 een minimumpensioen voor de meewerkende echtgenoten (Boerenbond, 2022). Ook is aangetoond dat vrouwen, bovenop hun professionele bezigheden, vaker zorg- en huishoudelijke taken op zich nemen dan hun mannelijke collega’s (Europees instituut voor gendergelijkheid, 2019). In de landbouwstructuren (vakbonden, coöperaties, enz.) komt de hiërarchie tussen mannen en vrouwen tot uiting in de zeer geringe vertegenwoordiging van vrouwen.
Pas in januari 2023 kwam het minimumpensioen voor 'echtgenoten die meewerken op het bedrijf van hun partner'. 80% van de 'meewerkende echtgenoten' is vrouwelijk
Volgens Astrid Ayral, projectmanager bij de Belgische landbouwfederatie FUGEA, “kiezen veel vrouwen er bewust voor te werken in korteketeninitiatieven (zoals hoevewinkels of CSA-boerderijen, red.) Hoewel dit belangrijk en inspirerend is, mogen we niet vergeten dat duizenden vrouwen nog steeds in twijfelachtige statuten werken, vaak in de schaduw van een echtgenoot of baas.”
In januari 2023 is ook het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) in werking getreden. De Europese regelgeving voorziet in “een beter evenwicht tussen mannen en vrouwen” (Europese Commissie, 2023). In de praktijk in Vlaanderen blijven de maatregelen zo goed als achterwege. Vrouwen zijn betrokken bij de landbouw, maar nog steeds onzichtbaar voor de Vlaamse politici.(Oikos, 2021)
Het is cruciaal dat vrouwelijke voedselproducenten dezelfde rechten krijgen als hun mannelijke collega’s. De verscheidenheid aan taken die ze opnemen moet worden gevalideerd. Zonder vrouwen en hun onzichtbare werk zouden onze huidige voedselsystemen simpelweg niet blijven draaien.
Dit statement is een vertaling van de perstekst van Agroecology in Action. De betoging wordt aan Nederlandstalige kant gedragen door onze leden Solidagro en FIAN Belgium.