Voorrecht
In 2006 werd Gust Duschamps voltijds tuinbaas op het landgoed van dit kasteel. 48 jaar, papa van drie jonge zonen, studeerde na zijn humaniora biologie en koos halfweg de jaren 90 voor een leven als arbeider in het groen. Hij werkte in reservaatbeheer, tuinaanleg en rozen en verbleef als tuinman op een kasteeldomein in de buurt van Parijs. "Het is een voorrecht om elke dag op zo’n mooie plek te zijn", vertelt hij. "Maar het werk in zo’n historische tuin brengt ook extra zorgen met zich mee. De oppervlakte van de moestuin van Het is ongeveer 2700 m2. Daarnaast zijn er fruitmuren, bloemenborders, boomgaarden, serres, platte bakken en een groentebewaarkelder. Het grootste perceel is een typische veldjestuin die bestaat uit parallel rijen van groenten, snijbloemen of klein fruit. Elke rij is telkens 25 meter."
"Met een biologische landbouw avant la lettre behaalden zij het hoogste rendement zonder milieuschade of roofbouw op de grond."
"De verschillende generaties tuinmannen hebben ons een rijkdom aan experimentele kennis nagelaten. De achttiende en negentiende eeuw waren glorietijden voor buitenplaatsen en de kleine tuinbouwbedrijven. Met een biologische landbouw avant la lettre slaagden zij erin het hoogste rendement te halen en het hele jaar door een diverse oogst van hoge kwaliteit af te leveren, zonder milieuschade of roofbouw op de grond te plegen. Technieken van zaadveredeling, compostering, vruchtwisseling en klimaatbeheersing zonder fossiele brandstof én de beste werktuigen dateren uit die tijd. De cultivators, wielschoffels en zaaimachines van toen zijn nog altijd van een ongeëvenaarde mechaniek.
De duurzame levenswijze die eeuwenlang in onze tuinen heerste, kreeg een flinke knauw toen in de twintigste eeuw de moderne landbouwtechnieken hun intrede deden. Het gebruik van kunstmest, DDT, grondontsmettingsproducten en chemische fungiciden resulteerde uiteindelijk in onevenwichtige - soms dode - bodems, zwakke planten, een bedenkelijke voedingswaarde en de risico’s van een langzame vergiftiging."
De bodem voeden
‘In de moestuin werk ik terug naar een ecologisch model dat aansluit bij de pre-industriële traditie. Voor mij betekent dat kiezen voor een tuin zonder gif, kunstmest of andere synthetische hulpmiddelen, maar ook voor het actief herstel en onderhoud van een netwerk van bestaande ecosystemen. Ik probeer in de kringloop van grondstoffen, energiegebruik en waterhuishouding altijd de meest duurzame en milieuvriendelijke oplossingen te vinden. Onderzoek wijst uit dat mens, plant en bodem massaal bewoond worden door bacteriën, schimmels en eencellige oerdiertjes die, hoewel onzichtbaar voor het blote oog, een noodzakelijke rol spelen in de zowat alle kleine en grote processen van het leven."
"Ik gebruik aftreksels van compost om het microscopisch leven te onderhouden in de bodem en op de plant. Die compostthee voorkomt plagen en bevordert de smaak. Biodiversiteit is mijn garantie voor een gezond, lekker en voedzaam gewas. Met mijn collega maak ik compost op een gecontroleerde en aerobe manier met grondstoffen afkomstig van het landgoed: stalmest, hakselhout, bladeren, grasmaaisel en leem. Ik werk ook graag met ruwe, natuurlijke mineralen die langzaam in de bodem werken en rijk zijn aan sporenelementen. Ik gebruik bijvoorbeeld lavagruis, gesteentemeel, zeewierkalk of vinasse. In combinatie met compost voeden en verrijken zij de bodem voor lange tijd en met alle noodzakelijke bouwstenen."
"Ik zie de tuin als schakel in het landschap en investeer in de totale leefomgeving"
De natuur als vriend en leermeester
‘Ik besteed veel aandacht aan het aandeel natuur in de moestuin door bijvoorbeeld dracht- en waardeplanten voor bijen, vlinders en roofinsecten dicht bij mijn teelten te houden en door in de buurt ook voedsel en nestgelegenheid voor vogels en nuttige zoogdieren te voorzien. Daarnaast bewaar ik hout in de randen en respecteer ik zo veel mogelijk de lokale flora. Ik zie de tuin als schakel in het landschap en investeer in de totale leefomgeving, omdat ik weet dat een sterke natuurlijke omgeving voordelen biedt voor een moestuin.
Als het erop aankomt oplossingen te bedenken zoek ik in de eerste plaats inspiratie in de natuurlijke processen. Veel van mijn kennis komt voort uit observatie. De natuur is niet alleen mijn vriend, maar ook mijn leermeester in de tuin. Tegelijkertijd vind ik studie heel belangrijk. Een goed kennis van de oorspronkelijke biotoop van de plant vind ik bijvoorbeeld cruciaal om zijn behoefte te begrijpen. En de nieuwe ontwikkelingen in de biologie zijn heel interessant om te volgen.’